رگلاتور و اختاپوس دو وسیله اساسی در تجهیزات غواصی هستند که برای تنفس استفاده می‌شوند. این دو عنصر به طور مشترک برای ایمنی و کارایی در غواصی بسیار مهم هستند
تاریخچه غواصی با تصاویر روی غارها که تصویر مردمی را نشان می دهد که حبس نفس می کرده اند و به زیرآب رفته اند شروع میشود . زنگ غواصی ، کلاه غواصی ، سیستم تلمبه از سطح و .... بخشی از تاریخچه غواصی است . امروزه غواصی تفریحی با استفاده از هوای فشرده و یک تنظیم‌کننده به نام رگلاتور انجام میشود و بسیار رایج و راحت است .
ما چگونه به اینجا رسیده‌ایم ؟ آیا این مسیر ساده و راحت بوده است ؟ چه کسانی در این مسیر و توسعه تجهیزات غواصی که باعث راحتی و ایمنی ما در غواصی می شود کمک کرده اند ؟ برای گرامی داشتن پیشگامان غواصی در اینجا اشاره‌ای کوچک به آن‌ها می‌کنیم .
دیمند والو و یا دریچه تقاضا که امروز ما می‌شناسیم را یک فرانسوی بنام بنوا ریکیول در سال 1860 اختراع و ثبت کرد . این وسیله برای استفاده در اتاق‌های دود و معادن مورد استفاده قرار می‌گرفت . بعد از آن ریکیول با کمک یک ستوان نیروی دریایی فرانسه بنام دناریاز این وسیله را برای استفاده در زیرآب توسط غواصان که تا آن زمان به وسیله عرضه هوا از سطح به زیرآب می‌رفتند امتحان کرد . این وسیله بود که ژول‌ورن را با الهام گرفتن از آن کتاب 20 هزار فرسنگ زیر دریا را که یک رمان علمی و تخیلی بود در سال 1870 منتشر کرد.
حدود 80 سال بعد ژاک ایو کوستو و امیلی کنگان سیستم سیلندر هوای فشرده را که قبل از سال 1943 طراحی شده بود را دوباره توسعه دادند و آکوالانگ را اختراع کردند . این سیستم شامل یک شیر تقاضای هوا از یک سیلندر هوای فشرده بود . توسعه و بهینه‌سازی شیر تقاضا و اگزوز آن در پشت و قرار گرفتن دیمند والو در میانه دو شیلنگ بود .
برای اولین بار، غواصان می توانستند بدون اینکه به سطح متصل باشند به غواصی بپردازند و به راحتی همانند ریه خود در زیرآب نفس بکشند.
در سال 1951، تد آلرد در استرالیا اولین سیستم مشابه آکوالانگ را به صورت تک شیلنگ با نام پروپویز طراحی و تولید کرد . بسیاری از شرکت‌ها شروع به تولید رگلاتور تک شیلنگ غواصی کردند.
در سال 1958، مهندسان شرکت شروود رگلاتور پیستون را طراحی کرد و بعد از آن چند شرکت دیگر رگلاتور دیافراگم را طراحی کردند . امروزه رگلاتور غواصی پیشرفت‌های فراوانی کرده است و با رگلاتورهای 60 سال پیش قابل‌مقایسه نیست .
در دوران رگلاتور تک شیلنگ در مواقع اضطراری کمبود هوا، غواصان هوا را از رگولاتور به صورت استفاده اشتراکی مصرف می کردند و به نوبت آنرا در دهان خود میگذاشتند .سپس در اواخر دهه 1960 تا اوایل دهه 1970 پس از رایج شدن رگولاتورهای تک شیلنگ، اختاپوس ( منبع جایگزین هوا ) نیز مورد استفاده قرار گرفت همچنین در همان زمان بادکننده خودکار و گیج فشار به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفتند. اینها سه گام بزرگ در وسایل غواصی بودند .
توافق نامه کلی در خصوص منابع هوای جایگزین
منبع جایگزین هوا از تجهیزات استاندارد غواصی محسوب می شوند و بستگی به نوع نیاز از آن برای کمک به خود شخص غواص و یا دیگران غواصان استفاده می شود .
منابع جایگزین هوا به دو مدل و چهار شکل وجود دارند .
1- منبع جایگزین هوا متصل به مخزن اصلی مانند: اختاپوس و Air2 که به پاور اینفلیتور بی سی دی متصل میشود
2- منبع جایگزین هوا مستقل مانند : یک سیلندر مستقل اضافی و Spare Air
رایج ترین شکل استفاده از منابع جایگزین هوا نوع اول است . فشار شکن مرحله دوم اضافی با نام مستعار اختاپوس با شیلنگ بلندتر و به رنگ زر
جامعه غواصی به طور کلی بر سه اصل در خصوص منبع جایگزین هوا اشتراک نظر دارد
اگر چه منبع جایگزین هوا ، متناوب بوده و تکنیک های مورد استفاده برای اشتراک گذاری هوا متفاوت است اما توافق کلی بر این سه اصل وجود دارد
-1فشار شکن مرحله دوم اضافی (اختاپوس) برای استفاده توسط غواصی دیگر باید به وضوح مشخص باشد
-2فشار شکن مرحله دوم اضافی (اختاپوس) باید متصل باشد و به هیچ عنوان آویزان نباشد
-3فشار شکن مرحله دوم اضافی (اختاپوس) باید با یک بست که به سرعت باز می شود ، در یک منطقه مثلثی زیر چانه و پائین قفسه سینه وصل شده باشد
شما در غواصی از منبع جایگزین هوا استفاده می کنید ؟
آیا لوازم غواصی شما دارای منبع جایگزین هوا است ؟
در غواصی از چه نوع منبع جایگزین هوا استفاده می کنید ؟
همچنین در خصوص استاندارد اروپایی EN 250 تغییراتی ایجاد شده است . این استاندارد مربوط به تولید دستگاه تنفس در زیرآب و تغییرات مربوط در خصوص منبع جایگزین هوا ( اختاپوس ) است .
اثر این تغییرات به صورت تدریجی مشخص خواهد شد و تجهیزات جدید بر اساس این استاندارد باید تولید شود و مورد استفاده قرار گیرد . همچنین کلیه غواصان باید از این تغییرات آگاهی داشته باشند
تغییرات اصلی در خصوص تولید تنظیم کننده هوا مطابق با استاندارد جدید به شرح زیر است .
1- منبع جایگزین هوا ( اختاپوس ) گزینه مناسبی برای استفاده در عمق‌های بیشتر از 30 متر و آب با دمای کمتر از 10 درجه سانتی‌گراد نیست و به جای آن استفاده از یک سیستم مستقل تنفسی توصیه می‌گردد .
2- اولین مرحله تنظیم‌کننده رگلاتور که برای آب سرد طراحی نشده باشد باید دارای علامت >10°C باشد.
3- اولین مرحله تنظیم‌کننده رگلاتور برای کار در دمای پایین‌تر توسط سازنده باید مشخص شده باشد
4- اولین مرحله تنظیم‌کننده رگلاتور اگر سازگار با یک منبع هوای جایگزین ( اختاپوس) طراحی شده باشد با علامت “A”باید مشخص شود
گردآوری ، تألیف و ترجمه : سعید پروین
مركز غواصی بین‌المللی مارينا www.IranMarina.com
استفاده از مطالب این مقاله برای علاقه‌مندان و هنرجويان غواصی به‌شرط امانت‌داری و رعایت اخلاق حرفه‌ای (درج منبع و نویسنده) آزاد می‌باشد
