ساخت مستند غواصی در جزیره خارگ و خارکو . قسمت 3

بازدید: 8792

کاوش در زیر آبهای جزیره خارگ: رازها و زیبایی‌های عمیق

این مستند غواصی به سفری ماجراجویانه به زیرآبهای جزیره خارگ می‌پردازد. از زیبایی‌های زیرآبی و حیات وحش فراوان تا اسرار و رازهایی که در عمق‌های خلیج فارس در این جزیره پنهان شده‌اند، این مستند نگاهی عمیق به زندگی دریایی و تاریخ این منطقه ارائه می‌دهد. غواصان و تیم تولید این مستند به کاوش در ساختارهای زیرآب ، تحقیقات علمی، و بازگویی تجربیات شگفت‌انگیز خود می‌پردازند. این مستند یک سفر جذاب و آموزنده به دنیای زیرآب جزیره خارگ را ارائه می‌دهد و باعث می‌شود تا تماشاگران با ثروت و تنوع زیرآب این جزیره آشنا شوند، همچنین نگاهی به تاریخ و فرهنگ این منطقه داشته باشند.

مستند غواصی در جزیره خارگ و خارکو سومین برنامه از سری برنامه های تخصصی ساخت مستند مکان های آبی ایران است که توسط مرکز غواصی بین المللی مارینا با همکاری شرکت توسعه تجهیزات غواصی ایرانیان می باشد . این مستند به سفارش شبکه آموزش سیما و همکاری و مساعدت سازمان حفاظت محیط زیست تهیه گردید.

پس از درخواست شبکه آموزش سیما و انجام مراحل اداری با سازمان حفاظت محیط زیست از جمله ارائه طرح ، رزومه کاری ، تجهیزات فیلمبرداری و ... به اداره کل حفاظت محیط زیست استان بوشهر و انجام استعلامات لازم از سوی آن اداره کل درخواست به بخشداری ویژه خارگ ارسال شد و بخشداری ویژه خارگ پس از انجام مراحل اداری و انجام استعلامات و دریافت تائیدیه های لازم مجوز ورود به منطقه را صادر نمود.

معرفی جزيره خارگ

جزيره خارک، يا به قول جلال آل احمد، دُرّ يتيم خليج فارس در 29 درجه و 15 دقيقه و 25 ثانيه عرض شمالی و 50 درجه و 20 دقيقه و 29 ثانيه طول جغرافيايی از نصف النهار گرينويچ در 46 كيلومتری غرب بوشهر واقع شده است. اين جزيره مرجانی در خليج فارس به طول و عرض تقريبی هشت در چهار کيلومتر است که از نظر تقسيمات کشوری تابع استان و شهرستان بوشهر است.

اين جزيره از فسيل ها و اندام های مرجان ها، دوکفه يی ها و ديگر جانداران دريايی که آميخته با ذرات ماسه هستند، تشکيل شده و تنها لايه يی نازک از سطح جزيره که ضخامتی حدود بيست سانتيمتر تا پنج متر و چگالي حدود 5/1 دارد، دارای سختی بيشتر است. لايه های زيرين (که در برش های عمودی ديده مي شوند) از بافتی نرم و رسوبی که در برابر جريان آب کم دوام هستند، ساخته شده است. در بسياری از نواحی خارک، فرسايش آب و باد موجب از بين رفتن لايه های زيرين و سقوط و تلاشی لايه های مقاوم فوقانی که حامل آثار و نقوش باستانی هستند، شده است. اين روند فرسايش هم اکنون هم در حال تغيير مختصات ناهمواری های جزيره است.

در گذشته های دور و نزديک، بسياری از صخره هاي مرجانی و زيبای خارک برای ساخت وسازهای گوناگون به بندرهای گوناگون خليج فارس همچون گناوه، آبادان و کويت حمل می شده است.

جزيره خارک از معدود جزيره های خليج فارس است که دارای آب شيرين فراوان بوده است. آب شيرين جزيره خارک در طول تاريخ علاوه بر گودال های طبيعی، از طريق حفر ده ها چاه آب و رشته های قنات و نيز هدايت مصنوعی آب های سطحی فراهم شده از بارندگی ها به سدهای کوچک و گودال های طبيعی جزيره فراهم می شده است. در سراسر جزيره بازمانده های داير يا باير سامانه های گردآوری و استحصال آب شيرين به چشم می خورد که عبارتند از راه آبه های کوچک و بزرگ هدايت آب به چاله های طبيعی يا دست ساخته، تا چاه هايی که ده ها متر در دل سنگ کنده شده و گاه دارای چرخ های آبکشی با نيروی گاو و ديگر چارپايان بوده اند و نيز کاريزهای کهنسالی که در جای جای جزيره ديده می شوند و به دليل بی توجهی در حال تخريب و نابودی هستند. برخی از اين چاه ها همچنان دارای آبی بسيار شيرين هستند که بهره برداری چندانی از آنها نمی شود. همچنين چاه های ديگری نيز در جزيره وجود دارند که مردمان خارک به مانند ديگر نواحی جنوبی ايران، در انتهای آنها درختان مو را می کارند. اين درختان بدون نياز به آبياری و با استفاده از رطوبت اعماق چاه، هر کدام سالانه تا چند صد کيلو انگور بار می دهند.

هر چند به دليل نبود يا کمبود خاک حاصلخيز در جزيره، زيستگاه گياهی قابل توجهی شکل نگرفته است، اما در سراسر جزيره درختان «ليل/ لور» يا انجير معابد توانسته اند با انطباق خود با ويژگی هاي اقليمی رشد کنند. اين درختان بسيار بزرگ و پرسايه که دارای ريشه های هوازی هستند در سراسر جزيره به فراوانی ديده می شوند. ريشه های اين درخت از خاک بيرون آمده و با پيچيدن بر تنه درخت از آن بالا رفته و دگرباره از شاخه های آن آويزان شده اند. اين ريشه ها آب و غذای مورد نياز درخت را به جای زمين از باد و هوا دريافت می کنند. از همين رو است که اسطوره های در پيوند با زمين در ميان مردمان جزيره شکل نگرفته و اسطوره ها و باورهای در پيوند با آب و باد و دريا در ميان آنان بيشتر شکوفا شده است. درخت سدر يا کنار نيز از ديگر درختان مهم و فراوان جزيره است که به دليل شرايط زيست بومی نتوانسته اند به بزرگی درختان کنار در دامنه های زاگرس شوند.

حيات وحش خارک بسيار محدود و منحصر به گله های کم شماری از آهو که روزبه روز کمتر می شوند و مارهای بزرگ و سمي است که طول آنها به يک تا يک ونيم متر می رسد. پرندگان مهاجر فراوانی نيز فصل زمستان را در کرانه های خارک می گذرانند.

اقليم خارک دربردارنده ويژگی های خاص، چشم اندازی شگرف و تفاوت هايی قابل ملاحظه با ديگر نواحی ايران است که اکنون تمام قابليت های آن به پای صنعت نفت از ميان رفته است.

تلفظ نام جزيره و شهر آن به هر دو شکل «خارک» و «خارگ» تداول دارد. مردم محلي، شهر و جزيره را «خارگ» مي نامند؛ اما در منابع مکتوب «خارک» به کار رفته است. آثار تاريخی و جغرافيايی سده های ميانه نيز تلفظ خارک را ضبط کرده اند که مشخص نيست آيا گونه درست آن بوده يا محصول تعريب نام خارگ بوده است.

برای اطلاعات بیشتر میتواند در این صفحه اطلاعات آشنایی و غواصی در جزیره خارگ را مطالعه کنید

در بخش زیر گزارش تصویری از این سفر برای علاقه مندان به تصویر کشیده شده است .

فرودگاه شهدای جزیره خارگ