اين مقاله حتی برای غواصانی که علاقه مند به خرید نيستند خوب است چون به تشريح تفاوت های اساسی بین تانک‌های آلومینیوم و فولادی به‌عنوان یک از اصلی‌ترین اجزای غواصی می‌پردازد .
1- مشخصات فيزيكی
آلومینیوم از فولاد نرم‌تر است تانك آلومینیوم باید از دیوارهای ضخیم‌تر نسبت تانک‌های فولادی برای نگه‌داشتن هوا برخوردار باشد . ازآنجاکه آلومینیوم نرم‌تر از فولاداست خراش و فرورفتگی‌ها آن آسان‌تر اتفاق می‌افتد . تانك فولادی ممکن است در كنار رطوبت دچار زنگ‌زدگی شود به همين علت تانك فولادی نياز به مراقب دوره‌ای بيشتر برای حذف احتمالی رطوبت درون تانک دارد .
2- فشار كاری
يكی از امتيازات تانك غواصی برای نگهداری حداكثری فشار است . هر چه فشار بالاتر باشد مقدار بيشتری هوای فشرده در داخل تانك ذخيره می‌شود . به همين علت تانك بايد دارای ديواره قوی‌تر يا ضخیم‌تر باشد پس تانك پرشده با فشار 225 بار مقداری هوای بيشتری نسبت به تانك پرشده با فشار 200 بار دارد .
فشار استاندار يك تانك 3000 PSI و يا 207 BAR است
فشار پائين 2400 PSI و يا 165 BAR است
فشار بالا 3300 PSI و يا 235 BAR است
3- وزن
وزن خشک اشاره به مقدار وزن تانك درروی زمین دارد و برای اين دارای اهميت است كه غواصان برای حمل‌ونقل آن به‌صورت پياده برنامه‌ریزی كنند . در بين 2 تانك با حجم نگهداری هوای مساوی تانک فولادی سبک‌تر از تانك آلومینیوم است چون دیواره مخزن آن نازک‌تر است.
تانك 12 ليتری آلومینیوم مارك كاتالينا 14.6 کیلوگرم
تانك 15 ليتری آلومینیوم مارك كاتالينا 18.6 کیلوگرم
تانك 12 ليتری فولادی اسكوبا پرو 14.1 کیلوگرم
تانك 15 ليتری فولادی اسكوبا پرو 18.2 کیلوگرم
4- حجم
تانك فولادی دارای دیواره نازک‌تر از تانك آلومینیوم با فشار برابر است به‌عنوان‌مثال يك تانك12 ليتری فولادی با فشار 3000 PSI کمی کوچک‌تر از یک تانك آلومینیومی 12 ليتري با فشار 3000 PSI است .
5- ظرفيت
ظرفیت تانك اشاره به حجم هوا (در مترمکعب) كه یک مخزن می‌تواند در فشار بالا نگه دارد گفته می‌شود . هر چه ظرفيت تانك بيشتر باشد مقدار هوای بيشتری در خود نگه‌داشته و زمان غواصی بيشتر می‌شود . ظرفيت تانك بسيار مهم است چون برای برنامه‌ریزی در غواصی بايد موردتوجه قرار گيرد . غواصان تفريحی و كسانی كه در عمق كم غواصی می‌کنند از تانک‌های تكی و سايز متوسط و غواصان عمق زياد از تعداد بيشتری تانك با حجم مخزن بيشتر استفاده می‌کنند .
6- شناوری
تانک‌های فولادی به‌طورکلی شناوری منفی‌تری نسبت به تانک‌های آلومینیوم‌دارند .در هنگام غواصی و تنفس از تانك به‌مراتب وزن آن سبک‌تر می‌شود . يكی از تفاوت‌های تانک‌های فولادی و آلومينيوم وضعيت شناوری آن است . وقتی هوای داخل تانك خالی می‌شود تانك فولادی شناوری مثبت كمتری نسبت به تانك آلومينيوم دارد و در انتهای غواصی كه مقدار هوای بيشتری از تانك خالی‌شده است اين وضعيت مشخص است . و اما بااین‌حال غواصی كه با تانك فولادی غواصی می‌کند مقدار كمتری وزنه نسبت به غواصی كه با تانك آلومينيوم غواصی می‌کند نياز دارد چون شناوری تانك فولادی به‌طورکلی منفی است .
اين آزمون در آب دريا انجام‌شده است
تانك 12 ليتری آلومینیوم در وضعيت پر 1.6 پوند منفی در وضعيت خالی 4.1 پوند مثبت
تانك 15 ليتری آلومینیوم در وضعيت پر 5.9 پوند منفی در وضعيت خالی 1.4 پوند مثبت
تانك 12 ليتری فولادی در وضعيت پر 7.1 پوند منفی در وضعيت خالی 0.7 پوند منفی
تانك 15 ليتری فولادی در وضعيت پر 9 پوند منفيیدر وضعيت خالی 3 پوند منفی
7- دوام
هنگامی‌که به‌درستی از تانك نگهداری شود تانك فولادی معمولاً زمان طولانی‌تری نسبت به تانك آلومینیوم عمر می‌کند . فولاد یک فلز سخت‌تر از آلومینیوم است و مقاومت بيشتری دارد .
اما برخلاف آلومینیوم فولاد ممکن است زنگ بزند . اما با مراقبت مناسب (پر کردن مخزن تنها در ایستگاه‌های معتبر با هوا کاملاً خشک‌وخالی نشدن هوای داخل مخزن تا انتها می‌توان از زنگ زدن آن جلوگيری كرد . همچنين با بازديد دوره‌ای آن ، در صورت وجود رطوبت در داخل تانك می‌توان سريع آن را حذف كرد .
اما برای تانك آلومینیوم ترک و یا شکستگی در قسمت گردن تانک که در آن پیچ شیر داخل مخزن قرارگرفته است ممكن است ايجاد شود . این ترک‌ها می‌تواند باعث از دست دادن هوا شود و در صورت بزرگ‌شده ترك باعث پارگی تانك و غیرقابل استفاده شدن آن شود . اما با بازرسی بصری استاندارد از گردن تانك می‌توان از بروز مشكل و حادثه جلوگيری كرد .
8- شیرها
تانك آلومینیوم معمولاً دارای شير YOKE می‌باشد اين در حالی است که تانک‌های فولادی به‌خصوص تانک‌های فشار بالا به‌احتمال‌زیاد دارای شير DIN می‌باشند .
9- قیمت
تانك فولادی معمولاً به دلیل گرانی مواد تشکیل‌دهنده و همچنين روش ساخت گران‌تر از تانك آلومینیوم هستند .
تانك 12 ليتری آلومینیوم قيمت 150 دلار
تانك 15 ليتری آلومینیوم قيمت 220 دلار
تانك 12 ليتری فولادی قيمت 244 دلار
تانك 15 ليتری فولادی قيمت 295 دلار
نتیجه‌گیری كلی:
تانك استيل : دارای وزن کمتر ، اندازه کوچک‌تر ، قيمت بالاتر ، شرايط نگهداری ويژه ، بادوام‌تر است .
تانك آلومينيوم : دارای وزن بيشتر ، اندازه بزرگ‌تر ، ارزان‌تر ، شرايط نگهداری آسان ، زيباتر است .
گردآوری ، تألیف و ترجمه : سعيد پروين
مركز غواصی بین‌المللی مارينا www.IranMarina.com
استفاده از مطالب این مقاله برای علاقه‌مندان و هنرجويان غواصی به‌شرط امانت‌داری و رعایت اخلاق حرفه‌ای (درج منبع و نویسنده) آزاد می‌باشد.
